Het verborgen curriculum in de geneeskunde, of hoe artsen gesocialiseerd worden in de opleiding.

In mijn blog van vorige week, heb ik het verborgen curriculum benoemd als oorzaak voor het arrogante en weinig zelfkritische gedrag dat veel artsen, en vooral medisch specialisten laten zien. 
De meeste studenten die aan een studie geneeskunde beginnen doen dit niet om arrogant te worden. Ze kiezen meestal voor het beroep van arts vanuit het verlangen om mensen te helpen, vanuit mededogen met de zieke medemens. Voor sommigen is de exclusiviteit (je moet ingeloot worden of heel goed gepresteerd hebben op je eindexamen) ook dan al aantrekkelijk, maar dat is een minderheid.
Het officiële curriculum in de geneeskunde wordt regelmatig tegen het licht gehouden en gemoderniseerd. In dit officiële curriculum staan zaken als communicatie, samenwerking, relatie met de patiënt en op een gezonde manier voor je zelf zorgen, op een prominente plaats. 
Maar hoe verder artsen in de opleiding komen, hoe minder hier van terecht komt.
En dat wordt veroorzaakt door het zogenaamde 'verborgen curriculum'. Dit verborgen curriculum vindt vanaf het begin van de opleiding  plaats. Het zijn de ongeschreven regels waaraan je moet voldoen om 'erbij te horen'. Het is hoe je als arts gesocialiseerd wordt. 
Een van de eerste dingen die geneeskundestudenten leren is om artsen (en dus ook zichzelf) als een andere mensensoort te beschouwen dan patiënten (of in feite: alle niet-artsen). 
Dit wordt nooit hardop verteld. Ik betwijfel zelfs of het bewust wordt overgedragen. Maar het resulteert in een grotendeels onbewuste overtuiging die de (aanstaande) arts apart zet van zijn medemensen.
Omdat mensen (en dus ook artsen) sociale wezens zijn, willen ze ergens bij horen. Door deze onbewuste overtuiging wordt de groep waar ze bij kunnen horen vrijwel geheel beperkt tot andere (aanstaande) artsen. En dat gegeven maakt de verdere socialisering in de opleiding vrijwel onontkoombaar en uiterst effectief. Als er maar één groep is waar je bij kunt horen, dan pas je je wel aan.

En wie is nu de kwade genius die het verborgen curriculum bedenkt? Niemand!
Zoals gezegd: het vindt in het verborgene en grotendeels onbewust plaats. Het heeft zich in de loop van de jaren (zo niet eeuwen) ontwikkeld en gebeurt gewoon. Zolang als het verborgen curriculum niet bespreekbaar gemaakt wordt zal het elk jaar op een nieuwe lichting studenten worden overgedragen. Volgende week meer over de inhoud van het verborgen curriculum en de gevolgen die het heeft voor  alle betrokkenen.